Τσάρλς Μπουκόφσκι: O έρωτας, ο κυνισμός και η δημοφιλία του στους νέους
Ο Τσαρλς Μπουκόφσκι υπήρξε ένας από τους πιο αμφιλεγόμενους και ανατρεπτικούς συγγραφείς του αιώνα μας. Γεννήθηκε στις 16 Αυγούστου του 1920, στη γερμανική πόλη Άντερναχ. H μητέρα του ήταν Γερμανίδα και ο πατέρας του ένας Πολωνο-Αμερικάνος στρατιώτης.
Σε ηλικία δύο ετών η οικογένειά του μεταναστεύει στο Λος Άντζελες, ένα μέρος που τον επηρέασε πάρα πολύ στα γραπτά του. Η αίσθηση της απομόνωσης και της μοναχικότητας που ένιωθε στο Λος Άντζελες, λόγω της βίας που του ασκούσε ο πατέρας του , τον έστρεψαν στη λογοτεχνία και στην άλλη μεγάλη αγάπη του τη σοκολάτα.
Γράφει ο Σπύρος Σταθάτος
Η πορεία του στην ποίηση ξεκίνησε το 1944 . Πρωταγωνιστές στα γραπτά του, ήταν άνθρωποι, που κάνεις δε δίνει δεκάρα, άνθρωποι του περιθωρίου, που έπεσαν στον πάτο και κανείς δεν τους άπλωσε το χέρι για να σηκωθούν, ούτε καν τους άκουσε. Προσωπικότητες μηδενικές για πολλούς εκεί έξω, μα για τον Μπουκόφσκι τόσο οικείες και φιλικές.
Είναι οι φτωχοί, οι αλκοολικοί, οι τοξικομανείς, οι πόρνες, οι αποτυχημένοι ονειροπόλοι, οι άρρωστα ερωτευμένοι και οι διαλυμένοι ψυχικά χαρακτήρες, που κατά κάποιον τρόπο σ’ εκείνους έβλεπε ένα κομμάτι της ψυχής του. Επηρεάστηκε από τα κινήματα των 60s και 70s και ως προς την τεχνοτροπία του ανήκει στον ¨Βρώμικο ρεαλισμό¨, ένα λογοτεχνικό κίνημα που έλαβε χώρα στη Β. Αμερική μεταξύ 1970-80 και χαρακτηρίζεται από αφαιρετική αφήγηση κρατώντας μόνο τα ουσιώδη στοιχεία της.
Όσον αφορά στον έρωτα και στην αγάπη, ο Μπουκόφσκι διακρίνεται για τον κυνισμό του . Χαρακτηριστικά αναφέρει, ότι το σεξ γίνεται «όταν δεν έχεις τίποτα άλλο να κάνεις», ενώ την αγάπη την παρουσιάζει ως μια κατάσταση «σαν την ομίχλη που την αντικρίζεις την αυγή πριν βγει ο ήλιος και μετά εξατμίζεται». Επιπλέον θεωρούσε τις ανθρώπινες σχέσεις αδιέξοδες. Για τον Μπουκόφσκι οι δύο πρώτες εβδομάδες έχουν ενδιαφέρον σε μια σχέση, ενώ μετά όλα γίνονται επίπεδα και χαλαρά.
Οι μάσκες πέφτουν και εμφανίζονται οι πραγματικοί άνθρωποι. Πίστευε ότι η σύγχρονη κοινωνία έχει δημιουργήσει ανθρώπους κανίβαλους, που κατασπαράζουν ο ένας τον άλλο, και ότι η μεγαλύτερη διάρκεια, που μπορούμε να ελπίζουμε, για μια σχέση είναι δυόμιση χρόνια. Τα έργα του Μπουκόφσκι αποτυπώνουν γλαφυρά έναν άνθρωπο εργένη αντικοινωνικό, που τουλάχιστον όμως ένιωθε ελεύθερος. Προσκαλούσε τον καθένα να ζει τη ζωή του στο έπακρο λέγοντας «η ζωή απλά συμβαίνει και μην την παίρνετε στα σοβαρά» ενώ η μεγαλύτερη συμβουλή του είναι «να τρέχουμε με χίλια στη ζωή αψηφώντας τις δυσκολίες που θα συναντήσουμε στο δρόμο της» .
Το έργο του Μπουκόφσκι έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τον έρωτα και τις σχέσεις στις μέρες μας. Βλέπουμε δηλαδή ανθρώπους να αναζητούν εφήμερες σχέσεις, από φόβο να αφεθούν και κατά συνέπεια να πληγωθούν. Η φοβία που, άντρες και γυναίκες, προσεγγίζουν τις σχέσεις ,τους μετατρέπει αυτόματα σε άτομα εσωστρεφή ,που κοιτούν την ευχαρίστηση και την ηδονή ενώ δεν θα δώσουν έμφαση στην αγάπη , την οποία δεν πιστεύουν στο βάθος.
Έτσι δημιουργήθηκαν τα chat γνωριμιών , όπου μπαίνει κάποιος γράφει ακριβώς τι ψάχνει, συνήθως μια περιστασιακή σχέση, κάποιος άλλος απαντά , βγαίνουν ραντεβού, κάνουν σεξ και… that’s all. Ο σημερινός άνθρωπος, δεν έχει διάθεση να γνωρίσει την ψυχή, αποζητά τη σάρκα, την ηδονή, το εφήμερο. Πόσες φορές δεν ακούμε ανθρώπους να λένε «δεν θέλω δεσμεύσεις , θέλω απλά να περνάω καλά» κάτι το οποίο το συναντούμε και στον Μπουκόφσκι που προέτρεπε τους νέους συγγραφείς να κάνουν τρία πράγματα «Σεξ, Ποτό, Τσιγάρο».
Η νιότη είναι η ηλικία της αμφισβήτησης των πάντων και η αγάπη δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση. Οι νέοι σήμερα δεν φλερτάρουν , ίσως όχι με τον τρόπο που φλέρταραν οι παλιοί. Χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου τα πάντα αποτυπώνονται στην οθόνη του υπολογιστή, ζητώντας κατευθείαν από το άλλο φύλο, αυτό που τους ενδιαφέρει. Το ευκαιριακό σεξ. Αυτό που δεν θα μπορούσαν εύκολα να το πουν ¨δια ζώσης¨ , ίσως μόνο αν πήγαιναν σε ένα μπαρ και ελπίζοντας ότι θα βρουν διαθέσιμο παρτενέρ για “One Night Stand”.
Με την λογική αυτή οι νέοι δημιουργούν περιστασιακές σχέσεις, όπου τα πάντα θυσιάζονται στον βωμό της ηδονής και της διασκέδασης, ενώ ο σεβασμός της προσωπικότητας του άλλου φύλου είναι άγνωστη λέξη. ο Χένρι Τσινάσκι, κεντρικός ήρωας του Τσαρλς Μπουκόφσκι στις «Γυναίκες» (1973), όταν διαπιστώνει ότι ο κυνισμός του προκαλεί την δυστυχία σε όσες γυναίκες πέφτουν στο κρεβάτι του, αναφέρει χαρακτηριστικά «δεν λογάριαζα κανένα πέρα από την δική μου εγωιστική φτηνή διασκέδαση».
Ο Μπουκόφσκι πίστευε ακόμη ότι ο έρωτας και ο θάνατος βαδίζουν χέρι- χέρι! «Βρες αυτό που αγαπάς και άφησέ το να σε σκοτώσει , να σε βυθίσει σε μια ενδεχόμενη ανυπαρξία . Γιατί όλα τα πράγματα θα σε σκοτώσουν, αλλά είναι πολύ καλύτερο να σκοτωθείς από ένα εραστή». Σε αυτό το σημείο να σημειώσουμε ότι ο Μπουκόφσκι μίλαγε για έρωτα και όχι για αγάπη … Τον τρελό έρωτα που μπορεί να σε διαλύσει και να σε σκοτώσει με το άδοξο τέλος του. Στο ποίημα του Μπουκόφσκι «Για την Τζειν», διαπιστώνουμε το σπαραγμό και την απόγνωση του ήρωα, για μια γυναίκα που έφυγε παίρνοντας τα πάντα από την ζωή του.
Οι νέοι σήμερα μπορεί ως επί το πλείστον να μην πιστεύουν στην αληθινή αγάπη, σίγουρα όμως ερωτεύονται και ερωτεύονται χωρίς όρια . Η εφηβική και μετεφηβική ηλικία και οι έρωτες που τις συνοδεύουν, έχουν αποτελέσει αντικείμενο έρευνας από επιστήμονες οι οποίοι συμβουλεύουν τους γονείς να είναι δίπλα στα παιδιά τους στις ερωτικές τους απογοητεύσεις και να μην τις αντιμετωπίζουν με χαλαρότητα, στην λογική του «έλα τώρα, ένας έρωτας είναι, θα περάσει».
Ο νέος σήμερα που η ηλικία του δεν του επιτρέπει να συμβιβαστεί , αντιμετωπίζει τα πάντα υπερβολικά . Ερωτεύεται στον μέγιστο βαθμό και θρηνεί στο μέγιστο βαθμό με ,κάποιες φορές, ακραίες συνέπειες από τον αβάσταχτο ερωτικό πόνο ! Δεν μπαίνει σε νόρμες και επιλέγει μια ζωή μποέμικη και λίγο τρελή . Γιατί όπως έλεγε και ο Μπουκόφσκι «μερικοί άνθρωποι δεν τρελαίνονται ποτέ. Τι τρομακτική που πρέπει να είναι η ζωή τους»
Τέλος πρέπει να σημειώσουμε ότι το έργο του Μπουκόφσκι ,έχει αποτελέσει στόχο σφοδρών επιθέσεων εκ μέρους των κάθε λογής φεμινιστριών αλλά και εκ μέρους του ακαδημαϊκού και λογοτεχνικού κατεστημένου, το οποίο αρχικά τον αντιμετώπισε με αδιαφορία, περιφρόνηση και έκδηλη απέχθεια.
Σήμερα όμως πρέπει να τον αντιμετωπίσουμε σαν ένα συγγραφέα που, αν και γράφει έχοντας ως αποκλειστικό σχεδόν θέμα και πρωταγωνιστή τον εαυτό του, αυτό που κατά βάση κάνει είναι να μιλάει για όλους τους ανθρώπους με τρόπο που λίγοι ως τώρα το έχουν πετύχει και να ασκεί κριτική σε οποιοδήποτε πρόσωπο ή θεσμό απειλεί να τσακίσει τον άνθρωπο. Δεν είναι τυχαίο που ο Ζαν Πωλ Σαρτ τον χαρακτήρισε τον σπουδαιότερο ποιητή της Αμερικής . Σίγουρα κάτι παραπάνω θα ήξερε…
