Banksy: Ένας καλλιτέχνης αντάρτης των πόλεων

Η καλλιτεχνική του δραστηριότητα ξεκίνησε στις αρχές τις δεκαετίας του ’90 στο Μπρίστολ, από όπου και κατάγεται, και έως σήμερα τα έργα του έχουν εξαπλωθεί σε ολόκληρη την Αγγλία και σε δεκάδες άλλες χώρες. Λένε ότι το πραγματικό όνομά του είναι Robert Banks αλλά αυτό –όπως και η ταυτότητά του– είναι υπό έλεγχο, αφού οι άνθρωποι που γνωρίζουν την πραγματική του ταυτότητα –και έχουν δει το πρόσωπό του–, είναι μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού. Πολλά έχουν ακουστεί και γραφτεί ανά καιρούς για το ποιος είναι, αλλά οι πληροφορίες είναι όλες ελεγχόμενες. Ακόμη και στην ταινία-ντοκιμαντέρ Exit through the gift shop με θέμα τη ζωή του, η οποία κυκλοφόρησε πριν από λίγες μέρες, δε φαίνεται σε καμία σκηνή το πρόσωπό του – αφού εμφανίζεται όχι μόνο με κουκούλα, αλλά και με αλλοιωμένη φωνή. To μόνο που έχει επιβεβαιωθεί είναι ότι τα γενέθλιά του είναι στις 28 Ιουλίου 1973 και ότι εμφανισιακά είναι συνδυασμός του παρουσιαστή-τραγουδιστή Jimmy Nail και του Hip Hoper Mike Skinner των Streets. 

Σε κάποιες χώρες –και κυρίως στην Αγγλία– είναι καταζητούμενος για βανδαλισμό, αφού τα έργα έχουν «κηρυχτεί» παράνομα, καθώς γίνονται σε δημόσιους ή ιδιωτικούς χώρους. Έτσι, έπειτα από λίγο καιρό συνήθως σβήνονται από τα συνεργεία του εκάστοτε δήμου. Μόνο πολύ προχωρημένοι δήμαρχοι –όπως αυτός του Μπρίστολ– αφήνουν τα έργα του απείραχτα να κοσμούν τους τοίχους της πόλης τους.

Σε μια φωτογραφία που τραβήχτηκε το 2004 στην Τζαμάικα –και στην οποία υποτίθεται ότι απεικονίζεται ο Banksy– ταυτοποιήθηκε από γείτονες και πρώην συμμαθητές του ως Robin Gunningham. Το γεγονός ότι ο Gunningham έχει φοιτήσει στο Bristol Cathedral School –του οποίου τα δίδακτρα ξεπερνούν τα 10.000 ευρώ το χρόνο–, μάλλον αποδεικνύει ότι πρόκειται για φωτογραφία «μαϊμού». Άλλοι λένε ότι δεν είναι ένας αλλά μια ομάδα καλλιτεχνών, όμως το μέγεθος του ταλέντου του αποκλείει και αυτή τη πιθανότητα.

Ένα άλλο πολύ ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι ο ατζέντης του, –και το άτομο στο όνομα του όποιου είναι καταχωρισμένο το επίσημο site του Banksy– είναι ο Έλληνας φωτογράφος Στέφανος Λαζαριδης. Παράλληλα, είναι και ιδιοκτήτης της γκαλερί Laz Inc, στην Greek Street στο Σόχο του Λονδίνου.

Ο Banksy τα τελευταία χρόνια έχει περάσει και στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού, κάνοντας θραύση στην αμερικανική αγορά. Οι εκθέσεις του στις Ηνωμένες Πολιτείες ξεπουλούν, ενώ τα έργα του πωλούνται σε εξωφρενικές τιμές σε όλες τις μεγάλες γκαλερί – όπως το Space Girl and Bird, το οποίο πουλήθηκε 575.000 δολάρια. Παράλληλα, ο Banksy δε διστάζει να χαρίσει τις ζωγραφιές του, προκαλώντας πολλαπλά εγκεφαλικά σε όσους πληρώνουν δεκάδες χιλιάδες ευρώ μόνο και μόνο για ένα σκίτσο του.

Banksy Highlights

Τον Αύγουστο του 2004 σχεδίασε και τύπωσε εκατοντάδες χιλιάδες πλαστά δεκάλιρα, αντικαθιστώντας τη βασίλισσα με την Diana και το «Bank of England» με «Bank of Banksy». Κάποιος «πέταξε» μεγάλο αριθμό αυτών των χαρτονομισμάτων σε ένα πανηγύρι και αρκετοί προσπάθησαν να χρησιμοποιήσουν τα χαρτονομίσματα σε διάφορα μαγαζιά. Σήμερα, αυτά τα χαρτονομίσματα πωλούνται στο e-bay για 250 ευρώ, έκαστο!

Ένα από τα πιο διάσημα projects του, εκτός Αγγλίας, είναι όταν τον Αύγουστο του 2005 ζωγράφισε τον Τοίχο της ντροπής που έχει χτίσει το Ισραήλ στη λωρίδα της Γάζας.

Τον Αύγουστο του 2006 αντικατέστησε 500 CDs της Paris Hilton, σε 48 δισκάδικα της Αγγλίας, με ένα CD με remix το οποίο είχε ετοιμάσει o Danger Mouse και ένα εξώφυλλο που είχε επιμεληθεί ο ίδιος. Οι νέοι τίτλοι των τραγουδιών ήταν: Γιατί είμαι διάσημη;, Τι έχω κάνει;, Γιατί είμαι εδώ; κ.λπ. Σήμερα, αυτά τα CDs πωλούνται στο e-bay στα 800-900 ευρώ, το καθένα!

Έχει σχεδιάσει το εξώφυλλο του δίσκου των Blur, Think Tank!